29 lipiec

aram. marto. pani, władczyni

Św. Marta (+ I w.) pochodziła z Betanii. Siostra Marii i Łazarza, których Chrystus darzył swą przyjaźnią. Wiele razy gościła Go w swoim domu. Św. Łukasz opisuje szczegółowo jedno ze spotkań (Łk 10,38-42). Martę wspomina w Ewangelii św. Jan, odnotowując wskrzeszenie Łazarza. Wyznała ona wtedy wiarę w Jezusa jako Mesjasza i Syna Bożego (J 11,1-45). Ewangelista Jan opisuje także wizytę Jezusa u Łazarza na sześć dni przed wieczerzą paschalną, gdzie posługiwała Marta (J 12,1-11).

Św. Marta jest patronką gospodyń domowych, hotelarzy kucharek, sprzątaczek, właścicieli zajazdów. Legenda prowansalska głosi, że po Wniebowstąpieniu Jezusa Żydzi wprowadzili Łazarza, Marię i Martę na statek bez steru i tak puścili ich na Morze Śródziemne. Dzięki Opatrzności wszyscy wylądowali szczęśliwie na wybrzeżu Francji, niedaleko Marsylii. Łazarz miał zostać pierwszym biskupem tego miasta, Marta założyła w pobliżu żeński klasztor, a Maria pokutowała w niedalekiej pustelni.

W IKONOGRAFII św. Marta przedstawiana jest w skromnej szacie z pękiem kluczy za pasem. Czasami we wspaniałej sukni z koroną na głowie. Są prezentacje, w których prowadzi smoka na pasku lub kropi go kropidłem. Nawiązują one do legendy, iż pokonała potwora Taraska. Jej atrybutami są: drewniana łyżka, sztućce, księga, naczynie, różaniec.

akkad. mariam napełnia radością; egip. merijam ukochana przez Boga; hebr. Mirjam pani. Ze względu na cześć wobec Matki Bożej używa się imienia Maryja; kobiety, które przyjęty Jej imię, używają formy: Maria.

Maria była siostrą Marty i Łazarza. Mieszkali w Betanii (dzisiaj Al Azarija). Maria uwierzyła w Chrystusa jeszcze przed wskrzeszeniem brata (J 11, 1-44). Była tą kobietą, która według słów Jezusa „wybrała dobrą cząstkę” (Łk 10, 42), słuchając słów Zbawiciela. To ona namaściła Jego nogi drogocenną maścią nardową (J 12, 3). Według Tradycji Maria i Marta były w gronie niewiast, które pospieszyły do grobu Jezusa z wonnościami.

Po męczeńskiej śmierci archidiakona Stefana i rozpoczęciu w Jerozolimie prześladowania wyznawców Chrystusa, Żydzi wygnali sprawiedliwego Łazarza. Siostry opuściły Palestynę wraz z bratem i pomagały mu głosić Ewangelię w różnych krainach.

hebr. Eleazar „Bóg wspomógł”

Dzięki Ewangelistom św. Łukaszowi i św. Janowi wiemy, że Łazarz należał do grona zamożnych obywateli żydowskich. Był samotnym mężczyzną i mieszkał z dwoma siostrami Marią i Martą w Betanii, niedaleko Jerozolimy, w swojej posiadłości położonej na wschodnim stoku Góry Oliwnej. Z Panem Jezusem łączyły go więzy serdecznej przyjaźni, toteż wielokrotnie gościł Mistrza w swoim domu, także w towarzystwie apostołów. Od kiedy sanhedryn żydowski zaczął snuć intrygę przeciw Panu Jezusowi, dom Łazarza stał się dla Niego bezpiecznym schronieniem. Zbawiciel przebywał w Zajordanii, gdy Maria i Marta powiadomiły Go o śmierci brata. Pospieszył więc do Betanii, gdzie głęboko wzruszony zapłakał przy grobie Łazarza, dając świadectwo, jak bardzo go miłował. Potem dokonał cudu, przywracając go do życia cztery dni po śmierci, a Łazarz zaprosił swego Przyjaciela razem z uczniami na ucztę (J 12, 1-10). Od tej chwili Żydzi przemyśliwali również, jak zgładzić Łazarza, którego wskrzeszenie było świadectwem mocy Mesjasza.

Chociaż ta zażyłość z Mistrzem uczyniła Łazarza w oczach pierwszych chrześcijan kimś wyjątkowym, to o jego późniejszych losach nic nie wiemy. Możemy się tylko domyślać, że cieszył się wielkim poważaniem. W średniowieczu legenda wschodnia głosiła, że był biskupem na Cyprze, a na Zachodzie powiadano, że w Marsylii. Do posiadania relikwii św. Łazarza przyznają się również dwa miasta Autun i Availon.

Św. Łazarz jest patronem rzeźników, grabarzy, trędowatych, leprozoriów i żebraków.

W IKONOGRAFII ukazuje się św. Łazarza najczęściej w scenie wskrzeszenia oraz na uczcie w Betanii.

łac. urbanus miejski, mieszkaniec miasta, a także kulturalny, wykształcony, obyty, grzeczny

Bł. Urban II (Odo z Châtillon znany także jako Odo z Lagéry) urodził się około 1035 r., prawdopodobnie w Châtillon-sur-Marne. Studiował pod kierunkiem św. Brunona w Reims. Został tam następnie kanonikiem i archidiakonem. Przywdziawszy habit benedyktyński, został przeorem w Cluny. Około 1080 r. jako biskup Ostii otrzymał kapelusz kardynalski. W latach 1084-1085 był papieskim legatem w Niemczech, gdzie jako powiernik Grzegorza VII starał się zakończyć spór o inwestyturę i położyć kres schizmie. Nie zdołał w pełni wykonać tego zadania, jednak wiele osiągnął i umocnił posłuszeństwo wobec papieża. Występował jako niezłomny zwolennik reform gregoriańskich. We wszystkim miał praktyczny wzgląd na potrzeby duszpasterskie.

W marcu 1088 r., po krótkim pontyfikacie Wiktora III (1086-1087) i po sześciomiesięcznym wakansie, obrano go na papieża. Przyjął imię Urbana II. Sytuacja, którą zastał, nie usposabiała do optymizmu. Z dyplomatyczną zręcznością doprowadził jednak do większego umiaru i złagodzenia sporów w polityce krajów europejskich, między innymi w Niemczech, chociaż Henryk IV twardo obstawał przy antypapieżu Wibercie z Rawenny, a jego ugoda z papieżem wydawała się iluzją. W 1098 r. uznał przywilej legacyjny, nadany Rogerowi I. W Hiszpanii poparł rekonkwistę i zaaprobował nową organizację tamtejszego Kościoła. Aragonia, Nowarra i Barcelona stały się papieskim lennem – tak jak normandzka południowa Italia i Sycylia. Spór o inwestyturę także się nieco uciszył, chociaż nie został rozwiązany, a pod względem prawnym miał szanse nawet się zaostrzyć, bo na synodzie w Clermont w 1095 r. uchwalono dla duchownych zakaz składania jakiejkolwiek przysięgi lennej. Papież przewodniczył ponadto synodom w Piacenzy (1095) i w Bari (1098).

Stał się inicjatorem doniosłego w swych rozmiarach i następstwach ruchu krucjat. Posunął także dalej proces centralizacji władzy kościelnej i przyczynił się do zorganizowania Kurii, uformowania tzw. Kamery Apostolskiej i przeorganizowania kolegium kardynalskiego. Popierał ponadto życie zakonne, a także tworzenie kongregacji mniszych. Przez przywileje, których udzielił, mógł również uchodzić za prawodawcę ruchu kanonickiego.

Zmarł 29 lipca 1099 r. Uchodził zawsze za błogosławionego.