PATRON TYGODNIA ŚW. LEON WIELKI
Obrońca i pasterz
Jest tym, który powstrzymał Attylę przed najazdem na Rzym, i pierwszym spośród następców św. Piotra, który otrzymał przydomek: Wielki – do dziś jest to przywilej nielicznych.
Był nie tylko wytrawnym dyplomatą i znakomitym teologiem, ale też przede wszystkim – obrońcą chrześcijańskiej cywilizacji. Mowa o św. Leonie Wielkim. Jego działalność trafnie podsumował Benedykt XVI, mówiąc, że „był on naprawdę jednym z największych papieży, którzy przynieśli zaszczyt stolicy rzymskiej, przyczyniając się w znacznym stopniu do umocnienia jej autorytetu i prestiżu”.
Według Liber Pontificalis, Leon pochodził z miejscowości położonej w Toskanii, choć inne źródła sytuują miejsce jego urodzenia na terenie obecnej Turcji. Również dyskusyjna pozostaje data jego narodzin, oscylująca między ok 390 r. a ok 400 r. Jedno jest pewne: już w młodym wieku wyróżniał się erudycją oraz talentem dyplomatycznym. Jeszcze jako akolita otrzymywał ważne misje dyplomatyczne.
Św. Leon Wielki, papież i doktor Kościoła
* ok. 390 r. (albo ok. 400 r.)
† 461 r.
Na tronie Piotrowym zasiadł, gdy barbarzyńcy pustoszyli miasta Rzymu i gdy jedność Kościoła rozbijały kolejne herezje wymierzone w naturę Chrystusa. Przez 21, lat kierując Kościołem, starał się zapobiec skutkom ówczesnych kryzysów. Z herezjami rozprawił się sobór w Chalcedonie, któremu św. Leon przewodniczył przez swoich legatów. Przyjęto tam dogmat o dwóch naturach Chrystusa połączonych unią hipostatyczną w jednej Osobie. Sobór ten zakończył w zasadzie okres wielkich sporów chrystologicznych, które trwały w starożytności.
Wiele odwagi wymagało od św. Leona stawienie czoła kolejnemu przeciwnikowi – dzikim Hunom pod wodzą Attyli, przed którym drżał cały ówczesny świat. Gdy barbarzyńcy zbliżali się do bram Rzymu, Wielki Papież wyszedł im naprzeciw i osobiście negocjował ocalenie miasta oraz jego mieszkańców. Nie wiemy, jak przebiegła rozmowa Leona z Attylą, nie ulega natomiast wątpliwości, że po niej Hunowie odstąpili od ataku. Kilka lat później sytuacja się powtórzyła i choć Leon nie zdołał skłonić Genzeryka, króla Wandalów, do zaniechania szturmu na Rzym, to udało mu się wyprosić, by oszczędzono wiele miejsc świętych, w których schroniła się bezbronna ludność.
Leon Wielki zasłynął jako gorliwy pasterz. Do dziś zachowało się wiele jego kazań i listów zawierających nauki teologiczne, na które powoływano się jeszcze w czasie soboru trydenckiego (1545-63). Również obecnie stanowią one inspirację dla wiernych do żarliwej modlitwy i zakorzenienia się w Bogu. Ten biskup Rzymu podkreślał znaczenie papieża jako strażnika jedności wiary. Jego życie to obraz nieustannej walki w obronie Kościoła.
Ireneusz Korpyś
PATRON TYGODNIA ŚW. LEON WIELKI
ŚW. LEON WIELKI – CO NAM MÓWIĄ OJCOWIE KOŚCIOŁA
Święty Leon Wielki
Był wspaniałym duszpasterzem i gorliwie troszczył się o wiernych. Wygłaszał głębokie kazania dogmatyczne, bronił ich przed herezjami. Organizował liturgię Kościoła i życie monastyczne.
O. prof. dr hab. Bazyli Degórski,
paulin
prokurator generalny Zakonu
św. Pawła I Pustelnika przy Stolicy
Apostolskiej; profesor patrologii
i teologii dogmatycznej
na Papieskim Uniwersytecie
św. Tomasza z Akwinu w Rzymie
Papież Leon I, zwany Wielkim, był biskupem Rzymu w latach 440-461, kiedy to zachodnią część Cesarstwa Rzymskiego coraz bardziej nękały najazdy barbarzyńców. Leon usilnie wstawiał się więc za obywatelami prześladowanymi przez Hunów i Wandalów. Był wspaniałym, czułym duszpasterzem i gorliwie troszczył się o wiernych; wygłaszał do nich głębokie kazania dogmatyczne i bronił ich przed herezjami, organizował liturgię Kościoła i życie monastyczne.
Pisma św. Leona są przejrzyste, z zadziwiającą prostotą i jasnością przedstawiał on w nich i wyjaśniał głębokie zagadnienia dogmatyczne, szczególnie dotyczące chrystologii, czyli nauki dotyczącej naszego Pana Jezusa Chrystusa. W bardzo wyważony sposób ukazał prawdę o zgodnym i niewykluczającym się nawzajem istnieniu w Chrystusie dwóch natur (Boskiej i ludzkiej), które łączą się w jedynej osobie Słowa Bożego. Święty Leon zapoczątkował także rozważania teologiczne o prymacie biskupa Rzymu.
Święty Leon ukazuje prawdę o zgodnym
i niewykluczającym się nawzajem
istnieniu w Chrystusie dwóch natur
(Boskiej i ludzkiej), które łączą się
w jedynej osobie Słowa Bożego.
Odpowiedź na „Rozbój Efeski”
Jego działalność duszpasterska i teologiczna była ściśle związana z czwartym soborem powszechnym Kościoła – soborem chalcedońskim z 451 r., który postawił sobie za cel rozwiązanie polemik i dyskusji teologicznych spowodowanych błędami monofi- zytów, czyli tych, którzy dostrzegali w Chrystusie obecność jedynie natury Boskiej (bez ludzkiej). Herezja ta odniosła pozorne zwycięstwo w 449 r. na nieuznanym przez Kościół synodzie w Efezie (tzw. drugi sobór efeski; nie mylić z soborem efeskim z 431 r.!). To błędnowiercze zgromadzenie przeszło do historii jako „rozbój efeski”, gdyż doszło na nim nawet do przemocy fizycznej, którą stosowali heretycy, by zmusić przeciwników do przyjęcia ich błędnej nauki.
Aby rozwiązać ten spór teologiczny, zwołano sobór do Chalcedonu (dziś jest to azjatycka dzielnica tureckiego Stambułu). Przedstawicielem biskupa Rzymu (Św. Leona Wielkiego) był na nim Paschazjusz. Sobór rozpoczął się 8 października 451 r. Zebrało się na nim ponad 500 biskupów i kilku przedstawicieli cesarza Marcjana (panował w latach 450-457). Paschazjusz zaraz na początku rzucił oskarżenie w kierunku niejakiego Dioskura i innych sprawców przemocy dokonanej podczas „rozboju efeskiego”.
Dioskur I († 454) był następcą św. Cyryla na stolicy w Aleksandrii, już jako archidiakon aleksandryjski towarzyszył mu na soborze w Efezie w 431 r., a po śmierci św. Cyryla w 444 r. został jego następcą. Zaproszony do przewodniczenia synodowi efeskiemu („rozbojowi efeskiemu” w 449 r.), poparł monofizyckiego archimandrytę Eutychesa, przeciwstawiając się św. Flawianowi – biskupowi Konstantynopola, którego niesłusznie uważał za błędnowiercę. Wszystko to zaś działo się z tak wielką przemocą fizyczną, że synod przeszedł do historii właśnie jako „rozbój efeski”. Dioskur I został potępiony przez sobór chalcedoński w 451 r. i zesłany na wygnanie do Azji Mniejszej. Zmarł w Gangrze 4 września 454 r. Kościoły nieuznające soboru chalcedońskiego (przedchalcedońskie) uważają Dioskura za świętego.
Wróćmy jednak do obrad soboru chalcedońskiego. Otóż, po przeczytaniu akt „zbójeckiego” synodu, chalcedońscy ojcowie soborowi rehabilitowali św. Flawiana, patriarchę Konstantynopola. Pojawiła się także propozycja, by zdjąć z urzędu Dioskura i innych biskupów o zapatrywaniach monofizyckich.
Święty Leon usilnie
wstawiał się
za obywatelami
prześladowanymi
przez Hunów i Wandalów.
Dwie natury Chrystusa
Podczas posiedzenia soborowego 10 października komisarze cesarscy poddali myśl, aby rozpocząć dyskusję dotyczącą zagadnień doktrynalnych i ułożyć nowe wyznanie wiary. Także patriarcha Anatoliusz (lub Anatol) otrzymał od cesarza Marcjana zadanie wypracowania nowej formuły wiary, która raz na zawsze położyłaby kres dyskusjom dogmatycznym dotyczącym heretyckiego Eutychesa. Propozycja ta wzbudziła jednak wątpliwości ojców soborowych, gdyż sam św. Leon Wielki prosił, aby tego nie czynić, a sobór powszechny w Efezie (22 lipca 431 r.) zabronił tworzenia wyznań wiary różniących się od wyznania nicejskiego z 325 r. Tak zatem podczas czwartego posiedzenia 17 października 451 r. przedstawiono delegatom cesarskim decyzję, że nie zostanie ułożona żadna nowa formuła uzupełniająca wyznanie wiary nicejsko-konstantynopolskie (wypracowane przez sobory powszechne w Nicei w 325 r. i w Konstantynopolu w 381 r.). Ojcowie argumentowali decyzję tym, że jeśli faktycznie byłoby konieczne ułożenie jakiegoś nowego wyznania wiary, to już znajduje się ono w liście wysłanym przez papieża Leona, by potępić Nestoriusza i Eutychesa.
Ojcowie soborowi ulegli jednak w końcu ustawicznym naciskom cesarza Marcjana i postanowili zredagować nowe wyznanie wiary (uwaga: „nowe” nie znaczy zaprzeczające tezom dogmatycznym I soboru nicejskiego z 325 r., ale je wyjaśniające!). Ta nowa formuła została zatwierdzona 22 października 451 r. Głosi ona, że w naszym Panu Jezusie Chrystusie – w jedynej Jego Osobie – współistnieją dwie natury: Boska i ludzka. Są one doskonałe, a więc nic im nie brakuje. Współistnieją bez pomieszania z sobą oraz bez przechodzenia jednej w drugą. Niemniej jednak nie są one oddzielone od siebie, lecz się doskonale komunikują. Tak więc Syn Boży jest współistotny Ojcu, jeśli chodzi o Jego bóstwo, i jest współistotny nam – ludziom, jeśli chodzi o Jego i nasze człowieczeństwo.
Święty Leon I Wielki zmarł 10 listopada 461 r. w wieku ok. 70 lat. Jego relikwie znajdują się w Bazylice św. Piotra na Watykanie, gdzie został pochowany jako pierwszy spośród biskupów Rzymu.
Był pierwszym papieżem noszącym imię Leon. Zostało ono w następnych latach przyjęte przez aż dwunastu innych biskupów Rzymu. Święty Leon był także pierwszym papieżem, którego kazania, głoszone do ludu Bożego podczas odprawianych przez niego liturgii, dotrwały do naszych czasów.
W 1754 r. papież Benedykt XIV uroczyście ogłosił św. Leona I doktorem Kościoła.
ŚW. LEON WIELKI – CO NAM MÓWIĄ OJCOWIE KOŚCIOŁA
Św. Leon Wielki, papież
gr. leon lew lub od leos lud
Św. Leon Wielki, papież urodził się około 400 roku w Tuscji. Papież Celestyn I mianował go archidiakonem. Kiedy przebywał jako legat w Galii, został obrany papieżem (440). Jego pontyfikat przypadł na czasy licznych sporów teologicznych i zamieszania pośród hierarchii kościelnej. Musiał zwalczać liczne herezje oraz tendencje odśrodkowe, podejmowane przez episkopaty Afryki Północnej, Galii. Poprzez swoich legatów brał udział na soborze w Chelcedonie (451). Przeprowadził uznanie prymatu stolicy Piotrowej zarówno przez cesarza zachodniego Walentyniana III, jak i przez Konstantynopol. Bronił Italię i Rzym przed najazdami barbarzyńców. Wyjechał naprzeciw Attyli, króla Hunów i jego wojskom, wstrzymał ich marsz i skłonił do odwrotu (452). W trzy lata później podjął pertraktacje ze stojącym u bram Rzymu Genzerykiem, królem Wandalów Niestety król nie dotrzymawszy umowy złupił Wieczne Miasto. Papież był obrońcą kultury zachodniej.
Zmarł 10 listopada 461 roku. Zachowało się po nim 200 listów i 100 mów wygłoszonych do Rzymian podczas różnych świąt. Pozwalają one poznać wiedzę teologiczną papieża oraz ówczesne życie liturgiczne. Pochowany w bazylice św. Piotra na Watykanie.
W roku 1754 Benedykt XIV ogłosił go doktorem Kościoła. Patron muzyków i śpiewaków.
W IKONOGRAFII św. Leon Wielki przedstawiany jest w szatach papieskich i w tiarze, czasami w szatach liturgicznych rytu wschodniego lub jako papież piszący.
Jego atrybutami są: księga, kielich oraz orszak z półksiężycem, któremu zastępuje drogę.
Inni patroni dnia
św. Aida bpa (+ 589)
św. Andrzeja Avellino kpł. (+ 1608)
śwśw. Demetriusza bpa, Aniana dk., Eustozjusza, mm. (+ ok. 260)
św. Justa bpa (+ ok. 627)
św. Monitora bpa (+ V w.)
św. Probusa bpa (+ IV/V w.)
śwśw. Tryfenny i Tryfozy (+ I w.)